Van 11 tot en met 16 mei werd in Alba voor de vijfde maal Nebbiolo Prima georganiseerd, voorheen Alba Wines Exhibition. Dit is de primeurproeverij (een zogenaamde anteprima) van de nebbiolo-wijnen van Roero, Barbaresco en Barolo, georganiseerd door Albeisa, een vereniging van wijnproducenten van Alba, in samenwerking met het toezichthoudende consortium van Barolo, Barbaresco, Alba, Langhe en Roero.
Gedurende vijf dagen kwamen de binnenkort vrijgegeven nieuwe Barolo’s, Barbaresco en Roero’s voorbij, om te worden beoordeeld door de Italiaanse en internationale wijnpers. Wat betreft Roero en Barbaresco ging het om jaargang 2011, voor Barolo 2010, voor Roero Riserva 2010, Barbaresco Riserva 2009 en Barolo Riserva 2008.
Dit zijn zeer veeleisende proeverijen, die een ware aanslag zijn op je palet; het eiwit in je speeksel raakt steeds meer op en dus moet je je waardering van de tannine ‘corrigeren’, want alles is min of meer drogend en bitter na 50+ wijnen. De proeverijen geven een uitstekende indruk van een jaargang en een goed idee van de kwaliteit en stijl van de individuele wijnen. Maar op basis ervan kan nooit meer dan een voorlopig oordeel worden gegeven uiteraard. In een drieluik van artikelen komen Roero, Barbaresco en Barolo voorbij, in die volgorde.
Roero
Roero DOCG is de herkomstbenaming voor Nebbiolo’s uit het gebied Roero. Het productiegebied ligt ten noorden van de rivier Tanaro en is veel minder bekend dan dat van zijn beroemde buren Barbaresco en Barolo.
Maar het is een zeer interessant gebied, dat ook landschappelijk erg fraai is, met plaatselijk indrukwekkende zandstenen rotsformaties. Er komen heel andere typen Nebbiolo vandaan dan uit Barolo; ze zijn elegant, relatief fruitig en minder tannineus. Dat verschil kan grotendeels worden toegeschreven aan de weliswaar ook kalkrijke, maar veel lichtere, zanderige bodems van het gebied.
De verschillen qua bodemtypen met Barolo en Barbaresco zijn al opvallend als je over de A33 door het dal van de Tanaro van Asti naar Alba rijdt: aan de kant van Barbaresco gele en grijze mergels, aan die van Guarene zandsteen. Nog evidenter wordt het wanneer je het productiegebied van Roero in gaat en op plaatsen de lagen schelpenzand in de bodems ziet, die verder veelal een mix zijn van zandsteen, klei, kalk en zand. Deze bodems zijn niet alleen geschikt om een toegankelijk, elegant type Nebbiolo te maken; ze zijn zeker zo goed voor de productie van de meest interessante witte wijn van Piëmonte: Roero Arneis.
Meer aandacht
Roero verdient meer aandacht en zou eigenlijk meer moeten worden ingezet als introductie tot Nebbiolo. Want als zelfs onomstreden wijnkenners moeite kunnen hebben met de meer stevige wijnen van deze druif -en dat is zo-, is aanvangen met serieuze Barolo niet aan te bevelen voor beginnende wijnliefhebbers. Dat draait bijna altijd uit op een afknapper, ook omdat de goede wijnen niet goedkoop zijn.
Goede Roero daarentegen heeft vrijwel al het fraaie van de zo bijzondere druif nebbiolo, zoals het prachtige primaire aroma van rozen, viooltjes en frambozen, en tonen van wilde kruiden, hazelnoten en teer (na wat rijping). Maar de wijnen hebben zelden de wat lastige combinatie van stevige tannine en flinke zuren die vooral de wijnen van bepaalde dorpen van de DOCG Barolo (Serralunga d’Alba en Monforte d’Alba in het bijzonder) zo kenmerkt en minder toegankelijk maakt in hun jeugd.
Recente jaren
2011 was een apart jaar, met een vroege uitloop en vruchtzetting, en een vroege start van de oogst. Gedurende het groeiseizoen waren de klimatologische omstandigheden zeer wisselvallig, met een nat einde van de winter, een warme start van het voorjaar en gematigde temperaturen in juni en juli. Augustus was zeer warm en zorgde voor volumeverlies, maar werd relatief goed doorstaan door de druivenplanten omdat de waterreserves in de bodems door neerslag in juni afdoende waren.
Voor nebbiolo was de neerslag van de eerste week van september zeer welkom, zoals ook de koelere nachten laat in het seizoen. Maar het bleef overdag warm tot eind september. Uiteindelijk was de oogst kwalitatief bevredigend, maar kwantitatief minder, en niet heel harmonieus qua rijpheden. Emanuela Negro (Negro Angelo & Figlie) over 2011: “2011 was een warme oogst, die al in september begon. De wijnen hebben structuur en fluwelige, zoete tannine, met hints van overrijpheid en confiture.”2010 was een heel ander verhaal. Een lange, koude winter tot in maart met veel sneeuw zorgde voor een latere uitloop en goede waterreserves in de wijngaarden, maar de vruchtzetting was goed door mooi weer in april, mei en begin juni. In het begin van de zomer viel veel regen en soms hagel, hetgeen lokaal schade veroorzaakte. Matige zomertemperaturen maakte dat de rijping laat kwam, maar die was wel heel mooi. Want eind augustus en heel september was het overdag aangenaam warm, maar niet heet zoals in 2011, en ‘s nachts goed koel, waardoor aromatisch én fenolisch heel goede nebbiolo werd geoogst. 2010 lijkt een heel goed jaar te zijn en dat wordt bevestigd door Emanuela Negro: “Het was mooi fris en winderig tijdens de oogst, van midden tot eind oktober. De wijnen toonden zich meteen complex en mooi fris, met wat minder alcohol dan normaal, maar erg goede balans.”
Afbeelding: de gemiddelde minimale (TM) en maximale (TX) temperaturen tijdens de rijpingsmaanden augustus en september in 2010 en 2011. 2011 kende een duidelijk warmere rijpingsperiode dan 2010.
Favorieten Roero 2011 en Roero Riserva 2010
En waarschijnlijk vandaar dat ik blind de Riserva’s van 2010 hoog heb gescoord, terwijl riserva als categorie vaak nogal overbodig is. Mijn hoogste waardering dit jaar ging uit naar de wellicht beroemdste wijn uit Roero: de Riserva Roche d’Ampsej 2010 van Matteo Correggia. De 2009 van Correggia, gevestigd net buiten Canale, vond ik verleden jaar minder goed. Roche d’Ampsej zou je een moderne Roero kunnen noemen -de wijn wordt vergist en gerijpt in nieuwe barriques- en is inderdaad wat kruidig van het hout. Maar de wijn heeft zo’n mooie, natuurlijke kracht en intensiteit; die wordt niet verhuld door het hout.
De Roero Prachiosso 2011 van een andere voortrekker van het gebied, Giovanni Negro (geholpen door zijn vrouw en al zijn kinderen), krijgt geen nieuw hout en is een heel pure Roero, met die mooie variëtale kant van nebbiolo. Ook de Riserva Ginis 2010 van Poderi Moretti, een traditionele wijn opgevoed in grote houten vaten van Slavonisch eikenhout, beviel me (weer) erg goed. De wijn lijkt aanvankelijk erg slank, maar wordt steeds eleganter en intenser; typisch Roero, wat mij betreft. En net als je denkt, ik hou toch meer van het traditionelere type Nebbiolo, is daar Riserva Castelletto 2010 van Malabaila, die door rijping in barriques al heerlijk zacht en drinkbaar is, maar ook nog flink rijpingspotentieel heeft. En zo blijkt maar weer: het leven is niet zwart-wit, en zeker bij Nebbiolo niet. Korte of lange maceratieperioden, nieuw hout of ouder hout, barriques of botti, het speelt allemaal zeker een rol, maar uiteindelijk gaat het erom hoe de producent ermee omgaat en dat hij wijnen met balans maakt. En echte goede terroirs laten zich -gelukkig- niet gemakkelijk wegdrukken, ze tonen zich vroeger of later.
Matteo Correggia, Roero Riserva Roche d’Ampsej 2010
Mooie concentratie, veel fruit nog, mooi kruidig en een beetje spicy, droog maar niet drogend, erg goed, heeft inhoud en pit.
17+punten
Negro Angelo e Figlie, Roero Prachiosso 2011
Zeer typisch nebbiolo, met rozen, hazelnoten, iets framboos en aardse warmte; wijn heeft een heerlijke balans, is zacht, met mooie tannine en goede zuren, warmte na, goede tot zeer goede lengte.
16,5+ punten
Poderi Moretti, Roero Riserva Ginis 2010
Geur is mooi, typisch Roero, licht maar zuiver; de smaak lijkt aanvankelijk iets dun, maar wordt dan elegant, toch wel fraai.
16,5+ punten
Malabaila, Roero Riserva Castelletto 2010
Dit is elegante, zachte Roero, heel drinkbaar, maar heeft ook nog reserve, goede lengte, heel mooi typisch.
16,5+ punten
Cornarea, Roero Cornarea 2011
Veel kleur; volle geur ook, behoorlijk veel extract, rijp maar net niet overrijp, geur is aards, met tonen van tabak en zwarte pruimen; stevig, je proeft extract, meer tannine dan normaal bij Roero, maar veel reserve.
16+ punten
Pelassa, Roero Riserva Antaniolo 2010
Wijn met goede frisheid, vrij lichte stijl, typisch Roero, heeft nog even nodig, maar potentieel lekker elegant en zacht.
16+ punten
Cascina del Pozzo, Roero Riserva Montegalletto 2010
Mooie typisch nebbiologeur, met rozen en kersen, mooi gerijpt ook, droog maar zal alleen maar zachter worden, zeer fraaie Roero.
16+ punten
Malvirà, Roero Riserva Trinita 2010
Wat ontwikkeld, maar elegant qua geur, met daarin iets van amandel, tabak en rozen; ook smaak is wat ontwikkeld, mooi zacht, maar tikje droog, al met al vrij elegant maar niet zéér lang.
16+ punten tekst en foto’s: Lars Daniëls MV
