In Duitsland wordt gesproken over 2007 als ‘Traumjahrgang’. Magister Vini Lars Daniëls vertrok met grote verwachtingen naar wijnbeurs Prowein om zich in de Deutschland Halle op de rieslings te storten. Zijn conclusie: “Zelden heb ik op één dag zóveel overtuigende wijnen geproefd. Bijna alles was zuiver, vol fruitig en zeer sappig, heeft mineraliteit en goede zuren.”
| Met de eerste verhalen over een nieuwe ‘Traumjahrgang’ in gedachten, kon ik nauwelijks wachten op Prowein 2008, om daar zelf een goed beeld op te doen van de kwaliteit van de Duitse oogst 2007. Want vanaf oktober en november vorig jaar werd duidelijk dat 2007 bij onze oosterburen wel eens een heel groot jaar zou kunnen zijn. Bijna alle producenten waren enthousiast, niet alleen over de kwaliteit, maar ook over de gezonde kwantiteit. Vol verwachting betrad ik zo vroeg mogelijk hal 4 (’die Deutschland Halle’) van het immense Messegelände van Düsseldorf. Vroeg zijn is een absolute must, want hal 4 is de drukst bezochte hal tijdens Prowein, vooral het deel van de VDP-leden. In de loop van de tweede dag verandert hal 4 van een proeverij voor ‘Fachbesucher’ in een gezellige borrel voor iedereen die in de buurt was. Die drukke, wat rommelige en onprofessionele sfeer weerhoudt sommige serieuze journalisten, zoals René van Heusden, er van de Prowein te bezoeken. Misschien terecht, maar voor mij was het de eerste mogelijkheid om veel wijnen van 2007 te proeven, dus ik moest de meute maar trotseren. Vatmonsters Allereerst was, logischerwijze, de Mosel aan de beurt. En dan niet alleen de VDP-domeinen van dat gebied, want dat is echt te kortzichtig; dan mis je geweldige producenten als Kees-Kieren uit Graach, Kerpen uit Wehlen, de Rebenhof uit Ürzig, Josef Rosch uit Leiwen en bijvoorbeeld Van Volxem uit Wiltingen. Enkele zeer goede wijnen waren de Graacher Domprobst Riesling spätlese trocken ‘S’ van Kees-Kieren, Kerpens Grosses Gewächs Bernkasteler Ring, ook uit Graacher Domprobst, en Rebenhofs altijd bijzondere Ürziger Würzgarten Riesling spätlese trocken ’Von alten Reben’, een prachtig geconcentreerde wijn met de typerende kruidigheid van zijn wijngaard. Bij Van Volxem, van de boomlange Roman Niewodniscanski, was ik zeer onder de indruk van zijn twee droge Erste Lage-wijnen, de Scharzhofberger Riesling en de Goldberg Wawern Riesling, waarvan ik een troebel vatmonster te proeven kreeg, dat zeer veelbelovend was. Loepzuivere Spätlese Clemens Busch uit Pünderich maakt op dit moment misschien wel de mooiste wijnen van de hele Mosel. Niemand anders weet zoveel terroir in zijn wijnen te verpakken; de wijnen zijn echt ongelooflijk expressief. Op de proeverij van ‘La Renaissance des Appellations’ op de zaterdag voor Prowein, proefde ik vijf wijnen (allen 2006), van droog tot edelzoet en al mijn proefnotities hebben een uitdrukking gemeen: terroirexpressie. Het geheim van Busch zit hem in de eerste plaats in het feit dat in zijn wijngaarden vele variaties van leisteen zijn te vinden. Hij verwerkt de druiven apart, zodat een bepaald type gesteente optimaal tot uitdrukking komt in de wijn. In de tweede plaats is van groot belang dat Busch al zijn wijnen zéér langzaam spontaan vergist, met behulp van biologische gisten afkomstig uit de wijngaarden zelf. Dit vergroot de terroirexpressie. Spannende Nahe Tesch uit Langenlonsheim ligt niet ver van Schlossgut Diel, maar maakt toch weer andere wijnen, en niet alleen vanwege hun originele uitmonstering. Ik proefde Riesling Unplugged en zijn vijf Lagenweine van riesling, waarvan Karthäuser en Sankt Remigiusberg er uit sprongen. Wunderkind Ook in de Nahe zijn er goede producenten, die niet bij de VDP horen. Twee interessante wijnboeren, voor velen ‘Geheimtips’, zijn Hahnmühle en Hexamer. Hahnmühle uit het Alsenzdal (de Alsenz is een zijrivier van de Nahe) is een biodynamisch wijnbedrijf, dat uitstekende wijnen maakt, waaronder de 2007 Riesling ‘Alisencia’ spätlese trocken. De wijnen van Hexamer uit Meddersheim waren zo mogelijk nog beter. Hun 2007 Schlossböckelheimer In den Felsen Riesling spätlese trocken is vrij vol, heeft mooi fruit en duidelijke mineraliteit van de porfierbodem (porfier is een vulkanisch uitvloeiingsgesteente). Referentie Door naar de Rheingau, de geboortegrond van grote Duitse riesling. Ik was zondag langs geweest bij een van de absolute topdomeinen van Duitsland, Robert Weil. Daar was de kwaliteit hoog, hoewel zijn droge rieslings niet van hetzelfde superniveau zijn als zijn (edel-)zoete rieslings. Op maandag proefde ik eerst bij Josef Leitz, een van de ‘Aufsteiger’ in de Rheingau. Onder andere Eichelmann, publicist van een van Duitslands belangrijkste wijngidsen, heeft een bijzonder hoge dunk van zijn wijnen en dat is volledig terecht. Leitz lijkt dé man van de Rüdesheimer Berg te zijn geworden, nog vóór Breuer en August Kesseler. Al zijn rieslings waren overtuigend, met als hoogtepunt een vatmonster van zijn 2007 Erstes Gewächs Berg Rottland Alte Reben trocken, een bijzondere geconcentreerde, complexe wijn met een ongelooflijke aromarijkdom, hoe moeilijk die in dit stadium ook goed waar te nemen is. Dat wordt smullen in september! Rijkere bodem Op naar het beloofde wijnland van Duitsland, Rheinhessen, dat een ongelooflijke comeback viert. De jonge garde voert hier de regie, onder aanvoering van de – helaas niet aanwezige – Klaus Peter Keller van Weingut Keller uit Flörsheim-Dalsheim én de sympathieke Phillip Wittmann van Weingut Wittmann uit Westhofen. Zij hebben het zuidoostelijke deel van Rheinhessen, de Wonnegau, op de kaart gezet als misschien wel het beste gebied voor grote droge Duitse riesling. Van Wittmann had ik op de biodynamieproeverij van Christina Fischer al zijn twee Grosses Gewächse 2005 uit Kirchspiel en Morstein mogen proeven, een groot genoegen. Kirchspiel is de elegantere van de twee, dus Morstein ramde er flink overeen, maar beide zijn van gelijk niveau: enorm hoog. Maar zelfs de Gutsriesling is bij Wittmann, net als bij Keller overigens, al van een eenzaam hoog niveau, ook die van 2007. Message in a bottle En dan is er nog Wagner-Stempel uit Siefersheim, waar de rustige Daniel Wagner jaar in jaar uit betere wijnen maakt. Bijzonder is hier de porfierbodem én de hoge ligging van de wijngaarden, factoren die zorgen voor mineraliteit en frisheid in de wijnen. ‘Vom Porphyr’ heet zijn Riesling die qua niveau net onder zijn Grosse Gewächse valt. 2007 is wonderschoon, een wijn met de typerende ‘Schmelz’ en minerale zuren van het porfier. Drie B’s Een van mijn favorieten uit de Pfalz is Ökonomierat Rebholz uit Siebeldingen in de Südpfalz, vanwege hun fascinerende wijnen uit de Erste Lagen Birkweiler Kastanienbusch en Siebeldinger Im Sonnenschein. Vooral de tweede riesling van het deel van Kastanienbusch, waar ook het Grosses Gewächs vandaan komt, de 2007 Riesling spätlese trocken ‘Vom Rotliegenden’, was geweldig; filmend en sappig, maar met pikante zuren en de kruidigheid die het Rotliegendes geeft. Baden aan de beurt Romantisch Remstal Silvaner als hoofdrolspeler Uit het Maindreieck koos ik Josef Störrlein uit Randersacker, met onder andere een mooie Riesling trocken 2007 uit hun Erste Lage, Randersackerer Sonnenstuhl. Spectaculair vond ik echter hun 2006 Silvaner Grosses Gewächs uit diezelfde wijngaard, wat een concentratie! Tegenover Störrlein stond Glaser-Himmelstoß, een wat onbekende producent uit Nordheim. Monika Glaser vertelde me als enige een minder jubelend verhaal over 2007, zie de quotes. De wijnen waren gewoon erg goed, vooral hun 2007 Dettelbacher Berg-Rondell Silvaner spätlese trocken en hun 2007 Nordheimer Vögelein Riesling spätlese trocken. Verder bracht ik nog snel een bezoekje aan Johann Ruck uit Iphofen, een echte ‘Franke’, die uit de verschillende wijngaarden van Iphofen beregoede wijnen maakt. Typerend goed was al de gewone Silvaner trocken 2007. Fruit en sap Het lijkt er op dat 2007 een bijna perfect jaar voor riesling was, met een ongekend lange cyclus (veelal meer dan 130 dagen, los van de gebotrytiseerde druiven). Er was nauwelijks droogte- of hittestress doordat de zomer niet te warm was. Ook waren er nooit lange periodes zonder neerslag. September en oktober waren mild en droog, wat zorgde voor optimale narijping en dus aromavorming zonder problemen met rotting. Ik kan niet wachten totdat de hoge kwaliteiten beschikbaar worden, zij zullen beslist spectaculair goed zijn! Lars Daniëls, MV |  Foto: Productschap Wijn
“2007 is een topjaar, zowel kwalitatief als kwantitatief, en bovendien haast zorgeloos. Hoewel het spreekwoord zegt: “Ein Bauer der nicht jammert, gibt es nicht”, hadden we gewoon niets te jammeren.” Frau Hannelore Schönleber (Weingut Emrich Schönleber, Nahe): Martin Kerpen (Weingut Heribert Kerpen, Mosel): Frau Andrea Beßlich (Schloss Reinhartshausen, Rheingau): Monika Glaser (Weingut Glaser-Himmelstoß, Franken): |
